Bài số 44: Cảm nhận của em về hình ảnh Bếp lửa

Bài trước
Bài sau  

Bếp lửa và bà đồng hiện, đưa tác giả trở về với kí ức tuổi thơ, về với những ngày tháng sống bên bà được bà yêu thương hết mực. Dòng hồi ức ấy được diễn tả tinh tế, mới mẻ và rất giàu chất thơ

BÀI LÀM

Mỗi khi viết về quê hương, về những người thân yêu của mình, các nhà thơ thường chọn một hình ảnh làm điểm tựa khơi nguồn cho cảm xúc. Tế Hanh chọn hình ảnh con sông quê và làng chài; Vũ Cao chọn hình ảnh núi Đôi nơi lưu giữ những kỉ niệm trong trắng đầu đời, Hữu Loan chọn Màu tím hoa sim... còn Bằng Việt, khi viết về người bà yêu dấu của mình đã chọn hình ảnh bếp lửa. Bếp lửa và bà đồng hiện, đưa tác giả trở về với kí ức tuổi thơ, về với những ngày tháng sống bên bà được bà yêu thương hết mực. Dòng hồi ức ấy được diễn tả tinh tế, mới mẻ và rất giàu chất thơ.

Trong nỗi nhớ của nhà thơ, hình ảnh người bà bao giờ cũng hiện lên cùng bếp lửa. Vì hoàn cảnh gia đình, bố mẹ đi kháng chiến tuổi thơ Bằng Việt sống cùng bà. Mỗi ngày của tuổi thơ lận đận đều bắt đầu từ ngọn lửa bà nhen. Sự sống của cháu đã được nhen lên và giữ gìn cùng ngọn lửa ấy. Ở đất nào, ngọn lửa cũng là cội nguồn của sự sống, bếp lửa nào cũng nhọc nhằn, tần tảo, bếp lửa nào cũng nồng đượm, ấp iu.

Trong tâm thức của tác giả, "một bếp lửa ấp iu nồng đượm" luôn túc trực, lắng đọng; hình ảnh bà sóng đôi với hình ảnh bếp lửa, gắn với sự chăm chút cho đứa cháu luôn xa cha mẹ.

"Một bếp lửa" là động đến cõi cao sâu trong kí ức của mỗi người về hơi ấm gia đình, nhất la khi xa nhà sống ở nơi xa lạ và điệp ngữ này dùng để diễn tả cảm xúc đang dâng lên cùng với kí ức, hồi tưởng. Bếp lửa hiện lên nồng nàn trong tình cảm, dạt dào trong cảm xúc.

Toàn bài giọng cảm thương, nhớ nhung da diết cứ muốn trào dâng lấn át tất cả.

Mỗi kỉ niệm thức dậy là biết bao tâm tình sống dậy. Mỗi kỉ niệm được bao bọc trong nỗi nhớ thương vừa trào dâng vừa sâu lắng. Cả bài thơ là một dòng tâm trạng, một dòng hồi ức. Ngần ấy sự việc suốt mấy chục năm trời chỉ xoay quanh hình ảnh bếp lửa của bà. Lửa là ánh sáng, lửa là hơi ấm. Bếp lửa lặng thầm nuôi dưỡng mọi gia đình, nuôi dưỡng cả sự sống này. Nép mình trong bếp có gì mộc mạc, khiêm nhường hơn bếp lửa? Nhưng cũng có gì cao quí thiêng liêng hơn? Cho nên nhớ về bếp lửa là nhớ về bà.

Bằng Việt đã thổi bùng lên hết thảy những bếp lửa "ấp iu nồng đượm" trong ký ức của mỗi chúng ta. Và cả mối tình bà cháu đẹp như trong truyện cổ tích của nhà thơ cũng như riêng của tuổi thơ chúng mình. Trong thơ ca còn có mối tình bà cháu nào cảm động hơn? Mối tình bà cháu đẹp như một dòng sông dòng sông êm đềm và trong vắt, mặt dòng sông chở đầy kỉ niệm. Một bếp lửa và một làn sương sớm. Những kỉ niệm thổi theo một nhạc điệu tâm tình ầm ĩ thầm thì triền miên như nỗi nhớ chất thơ lan tỏa trong từng con chữ có cả sắc màu, hương vị, kí ức và hồn người, tình người lan tỏa vào cảnh, ấp ủ thành tình yêu quê hương.

Ôi kì lạ và thiêng liêng - bếp lửa!

Đó là lời thốt lên từ niềm trân trọng, biết ơn, cũng là lời thốt lên khi chợt nhận ra trong một cách đơn sơ lại ẩn náu bao điều kì diệu. Hình ảnh bếp lửa cứ cháy, trong những kỉ niệm của tình bà cháu. Cháu bắt đầu biết đến mùi khói từ khi lên bốn, thì đó cũng là những năm đói khổ, chiến tranh ác liệt Bởi thế mùi khói từ những năm đầu đời đến tận bây giờ vẫn cứ còn nguyên trong kí ức, chẳng thể tiêu tan. "Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói"... Đoạn thơ thật cảm động, dù cho ngọn lửa hung tàn của giặc đang thiếu hủy làng xóm thì chính bếp lửa ấm cúng, ân cần của bà đang nhen lên sự sống. Bà đã chịu đựng tất cả vất vả, khó khăn, hi sinh, mất mát. Vì vậy những gì bị thiêu cháy trong ngọn lửa dã man, kì lạ thay đang hồi sinh trong ngọn lửa của lòng bà. Ngọn lửa ấy, bếp lửa ấy đã sưởi ấm tâm hồn đứa cháu ngây thơ từ những tháng năm lên bốn. Kì lạ và thiêng liêng nhất là tình yêu quê hương, xứ sở bắt đầu từ sự gắn bó với những gì đơn sơ, bình dị và gần gũi nhất. Tình bà cháu gắn bó với lòng yêu nước thật thiêng liêng cao cả. Cháu lớn khôn trưởng thành trong đôi bàn tay nâng niu, trong tấm lòng yêu thương vô hạn của bà. Ngọn lửa mà bà đã nhóm lên từ "bếp lửa" ấy đã sưởi ấm và soi sáng cuộc đời đi lên phía trước của cháu.

Và đứa cháu thảo hiền ấy đã lớn, đã đi rất xa nơi bếp lửa của bà, đã biết đến ngọn khói trăm miền, đã vui với ngọn lửa trăm nhà. Nhưng trong lòng cháu chỉ nhớ về ngọn khói đã làm nhèm mắt cháu, chỉ nhớ về ngọn lửa tảo tần nắng mưa nơi góc bếp của bà. Cháu chẳng bao giờ quên "bếp lửa", bởi đó là cội nguồn, bởi cuộc đời cháu đã được nhen lên từ ngọn lửa ấy. Ngọn lửa của bà đã cháy trong lòng cháu, một bếp lửa mới của cuộc đời đã nhen lên ngọn lửa của sự sống truyền đời, bất diệt!

Bếp lửa là bài thơ cảm động, tình cảm dạt dào trong lòng đã tìm đến một giọng điệu, một nhịp điệu thật phù hợp. Ấy là giọng nồng đượm của lửa, ấy là nhịp bập bồng của lửa, giọng kể lể cứ tràn ra, dâng lên ngày một nồng nàn, ấm nóng...

Bếp lửa và bà - cặp hình ảnh ấy cứ trở đi, trở lại trong bài thơ, gợi xúc động rưng rưng trong lòng người đọc. Ta cảm nhận rõ hơn những giá trị tinh thần cao quý từ hình ảnh bà và bếp lửa. Ta nhận ra một điều thật giản dị mà vĩnh hằng: tình yêu quê hương đất nước bắt nguồn từ những gì cụ thể, gần gũi, thân thương và sự nâng đỡ con người của những kỉ niệm của tuổi thơ. Kí ức đẹp về bà và bếp lửa đã nâng bước nhà thơ vượt qua khó khăn để trưởng thành. Bếp lửa là lời tri ân của Bằng Việt dành cho bà và cũng là của tất cả chúng ta dành cho những người thân yêu của mình. Bởi thế, bếp lửa tỏa sáng mãi trong thơ và trong cuộc đời.

Bài trước
In bài này
Bài sau  
Các bài học liên quan
Các chương học và chủ đề lớn
Học tốt các môn khác lớp 9

Bài học nổi bật nhất

Đề thi lớp 9 mới cập nhật