BÀI TOÁN DÂN SỐ - Thái An

• Bài học cùng chủ đề:
• Vấn đề dân số đã được thể hiện như thế nào trong văn bản Bài toán dân số của Thái An
• Soạn bài Bài toán dân số
• Ngữ pháp tiếng anh hay nhất

I. KIẾN THỨC CẦN NẮM VỮNG

Chủ đề bao trùm văn bản Bài toán dân số là thế giới đang đứng trước nguy cơ bùng nổ và gia tăng dân số quá nhanh. Đó là hiểm họa cần phải báo động vì đó là con đường “tồn tại hay không tồn tại" của chính loài người.

Tác giả vừa kêu gọi, vừa khuyến cáo loài người cần hạn chế sự bùng nổ về dân số. Đó là con đường tồn tại của chính loài người.

Với phong cách ngôn ngữ báo chí, bằng biện pháp liệt kê, phân tích, chứng minh... văn bản đã làm sáng tỏ nguy cơ bùng nổ và gia tăng dân số của thế giới, nhất là các dân tộc chậm phát triển.

II. RÈN KĨ NĂNG ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN (trả lời câu hỏi SGK)

Câu 1. Xác định bố cục của văn bản, nêu nội dung chính của mỗi phần, các ý lớn trong phần thân bài.

- Mở bài (từ đầu đến sáng mắt ra): Vấn đề bài toán dân số và kế hoạch hóa gia đình dường như đã được đề ra từ thời cổ đại.

- Thân bài (từ Đó là câu chuyện cổ đến sang ô thứ 31 của bàn cờ): Tác giả tập trung sáng tỏ vấn đề: “Tốc độ gia tăng dân số thế giới là hết sức nhanh chóng”.

Ý 1 (từ Đó là câu chuyện... đến ...kinh khủng biết nhường nào): Qua bài toán cổ dẫn đến kết luận “mỗi ô của bàn cờ lúc đầu chỉ có vài hạt thóc, tưởng là ít, nhưng sau đó cứ gấp đôi theo cấp số nhân thì số thóc của bàn cờ là một số khủng khiếp (rải đều khắp mặt trái đất).

Ý 2 (từ Bây giờ nếu... đến không quá 5%): so sánh sự gia tăng dân số giống như số lượng thóc trong các ô bàn cờ. Ban đầu chỉ là 2 người, nhưng đến năm 1995 đã làm 5,63 tỉ người và mới đủ cho ô thứ 30 của bàn cờ.

Ý 3 (từ Trong thực tế... đến ô thứ 31 của bàn cờ): Thực tế mỗi phụ nữ lại có thể sinh rất nhiều con (lớn hơn 2 rất nhiều) vì thế mỗi gia đình chỉ có một đến hai con là rất khó thực hiện.

- Kết bài (từ Đừng để cho mỗi con người đến hết bài): Tác giả vừa kêu gọi, vừa khuyến cáo loài người cần hạn chế sự bùng nổ về dân số. Đó là con đường tồn tại của chính loài người.

Câu 2.

- Vấn đề mà chính tác giả muốn đặt ra trong văn bản này là “thấy được việc hạn chế gia tăng dân số là đòi hỏi tất yếu cho sự phát triển loài người”.

- Điều làm tác giả “sáng mắt ra” chính là vấn đề dân số kế hoạch hóa gia đình, sau khi nghe xong bài toán cổ, tác giả bỗng thấy dường như nó đã đặt ra từ thời cổ đại.

Câu 3. Câu chuyện kén rể của nhà thông thái có vai trò và ý nghĩa trong việc làm nổi bật vấn đề chính mà tác giả muốn nói tới.

- Câu chuyện kén rể của nhà thông thái gây nên sự tò mò, hấp dẫn đối với người đọc và mang lại một kết luận bất ngờ “tưởng số lượng thóc ấy rất ít, ai ngờ...” có thể phủ kín cả trái đất. Câu chuyện làm tiền đề để tác giả đi vào việc so sánh với bùng nổ về gia tăng dân số.

- Từ sự so sánh này, tác giả giúp người đọc hình dung ra độ gia tăng dân số hết sức nhanh chóng. Đó là vấn đề trọng tâm mà tác giả muốn nêu lên.

Câu 4.

- Việc đưa ra tỉ lệ sinh con của phụ nữ theo thông báo của Hội nghị Cai-rô có ý nghĩa trước hết để mọi người thấy thực tế phụ nữ có thể sinh rất nhiều con. Thứ hai là so sánh tỉ lệ sinh trung bình của phụ nữ ở một số nước.

- Trong số các nước kể trên,-Ru-an-đa, Tan-da-ni-a, Ma-đa-gát-xca thuộc châu Phi, còn Nê-pan, Việt Nam và Ấn Độ thuộc châu Á.

- Hai châu lục này phát triển dân số rất mạnh. Có thể thấy đây là những nước chưa phát triển, kinh tế còn yếu kém mà dân số lại bùng nổ rất cao. Thật khó mà cải thiện đời sống, bảo đảm cho cuộc sống no ấm.

Câu 5. Văn bản đem lại cho em nhiều hiểu biết rất quan trọng:

- Sự phát triển dân số hiện nay đang quyết định đến số phận con người, loài người trong tương lai.

- Nước ta cũng là nước phát triển dân số nhanh, nếu không có biện pháp hạn chế thì không thể “xóa đói giảm nghèo” được. Vì đây là một phần quan trọng trong việc nâng cao đời sống vật chất cho nhân dân.

III. HƯỚNG DẪN LUYỆN TẬP

Câu 1.

- Con đường tốt nhất để hạn chế sự gia tăng dân số là "đẩy mạnh sự giáo dục phụ nữ" bởi vì sinh đẻ là quyền của phụ nữ, không thể cấm đoán bằng mệnh lệnh và các biện pháp thô bạo.

“Đẩy mạnh giáo dục phụ nữ là hạ thấp tỉ lệ thụ thai cũng như tỉ lệ tử vong và mắc bệnh. Như vậy, rõ ràng sự lựa chọn sinh đẻ trước hết là thuộc quyền của phụ nữ, việc thực hiện các quyền này như thế nào chỉ có thể là kết quả của việc giáo dục mà thôi”.

- Chỉ bằng con đường tuyên truyền và giáo dục, mọi người mới hiểu ra nguy cơ và tác hại của sự bùng nổ dân số: Vấn đề dân số gắn liền với đói nghèo hay ấm no, hạnh phúc.

Câu 2. Dân số gia tăng có tầm quan trọng hết sức to lớn đối với tương lai nhân loại, nhất là đối với các dân tộc nghèo nàn, lạc hậu:

- Vì dân số phát triển quá nhanh ảnh hưởng nhiều đến con người ở các phương diện như nhà ở, lương thực, môi trường sống, việc làm, giáo dục,... Những phương diện này sẽ không kịp phát triển với đà tăng dân số.

- Các nước còn nghèo nàn lạc hậu lại càng nghèo nàn lạc hậu hơn, càng kiềm chế phát triển giáo dục hơn.

Câu 3. Dựa vào số liệu gia tăng dân số thế giới (trong phần học thêm tính từ năm 2000 đến tháng 9 năm 2003 xem số người trên thế giới đã tăng bao nhiêu và gấp khoảng bao nhiêu lần dân số Việt Nam hiện nay). 

- Dân số thế giới ở thời điểm ngày 30-9-2003 là 6.320.815.650 người.

- Dân số thế giới vào thời điểm 2000 là 6.080.141.683 người.

Từ năm 2000 đến 30-9-2003 dân số trên thế giới đã tăng lên 241.673.976 người, gấp 3 lần số dân Việt Nam hiện nay.

IV. BÀI VĂN THAM KHẢO

Cảm nhận của em sau khi đọc văn bản Bài toán dân số của tác giả Thái An.

Bài làm

Bài toán dân số là một văn bản nhật dụng, chủ đề nói về “dân số và tương lai của dân tộc, nhân loại”.

Bài toán dân số viết theo phương thức lập luận kết hợp với tự sự (lập luận là chính). Người viết bắt đầu kể lại câu chuyện về một bài toán cổ nên cách nêu vấn đề nhẹ nhàng và hấp dẫn.

Có thể nói, chủ đề bao trùm mà tác giả muốn làm nổi bật là thế giới đang đứng trước nguy cơ gia tăng dân số quá nhanh. Đó sẽ là một hiểm họa phải báo động và là vấn đề “tồn tại hay không tồn tại” của chính loài người.

Để làm sáng tỏ chủ đề chính đã nêu, tác giả đã lập luận theo lôgic sau:

- Nếu bàn cờ tướng gồm 64 ô, số thóc trong mỗi ô được tăng theo cấp số nhân, công bội là hai, thì tổng số thóc nhiều đến mức có thể phủ kín bề mặt trái đất.

- Trái đất từ khi bắt đầu chỉ có 2 người, thế mà đến năm 1995 đã có 5,63 tỉ người. Theo bài toán cổ, nếu loài người tăng theo cấp số nhân với công bội là 2 thì tổng dân số vào năm 1995 đã đạt đến ô thứ 30. Đó là đã trừ đi tỉ lệ tử vong.

Trong thực tế, khả năng sinh con ở phụ nữ, nhất là châu Á, châu Phi lại chiếm một tỉ lệ rất cao nên việc phấn đấu để mỗi gia đình có một đến hai con là rất khó khăn. Nếu dân số thế giới tăng theo tỉ lệ hàng năm là 1,73 hoặc 1,57 vào năm 1990 (tức là nhỏ hơn 2) thì tới năm 2015 tổng dân số nhân loại đã hơn 7 tỉ người. “Số dân ấy đã mon men sang ô thứ 31 của bàn cờ”.

- Nếu cứ để dân số bùng nổ và gia tăng như thế thì chẳng mấy chốc 64 ô của bàn cờ sẽ bị lấp kín và khi đó mỗi người chỉ còn một chỗ ở với diện tích như một hạt thóc trên Trái Đất. Điều đó cũng có nghĩa là loài người muốn tồn tại thì phải hạn chế sự bùng nổ và tốc độ gia tăng dân số.

Như thế có thể thấy bài văn nhật dụng này không chỉ phục vụ cho chủ đề dân số mà còn đề cập đến tương lai của dân tộc và nhân loại.

Như vậy để trả lời con đường nào là con đường tốt nhất để hạn chế sự gia tăng dân số? Chúng ta có thể trả lời ngay là: Chỉ bằng con đường giáo dục mới giúp mọi người hiểu ra nguy cơ bùng nổ dân số; vấn đề dân số gắn liền với sự đói nghèo hay no ấm, hạnh phúc. Nhưng sinh đẻ là quyền của phụ nữ, không thể cấm bằng mệnh lệnh hay các biện pháp thô bạo cho nên đẩy mạnh giáo dục cho phụ nữ là hạ thấp tỉ lệ thụ thai và tỉ lệ tử vong.

Bài viết nêu rất rõ ý nghĩa của vấn đề dân số. Dân số phát triển quá nhanh sẽ ảnh hưởng đến cuộc sống của con người. Thể hiện ở việc thiếu lương thực, thực phẩm, môi trường quá đông đúc, thiếu việc làm.., kết quả dẫn đến nghèo nàn lạc hậu, hạn chế giáo dục. Trong khi đó, giáo dục không phát triển lại tạo nghèo nàn lạc hậu. Đó là cái vòng dẫn đến đói nghèo.

Trên đây là bài học "BÀI TOÁN DÂN SỐ - Thái An" mà dayhoctot.com muốn gửi tới các em. Để rèn luyện về kỹ năng làm bài thi và kiểm tra các em tham khảo tại chuyên mục "Đề thi học kì 1 lớp 8" nhé.

Nếu thấy hay, hãy chia sẻ tới bạn bè để cùng học và tham khảo nhé! Và đừng quên xem đầy đủ các bài Soạn Văn Lớp 8 của dayhoctot.com.

• Từ khóa:
• Lớp 8
• Ngữ Văn Lớp 8
• Môn Ngữ Văn
• Văn bản Bài toán dân số - Thái An
• Văn mẫu lớp 8