CHỮA LỖI VỀ CHỦ NGỮ VÀ VỊ NGỮ

Câu thiếu chủ ngữ là câu chỉ có thành phần vị ngữ hoặc có vị ngữ và các thành phần phụ của câu.

I. KIẾN THỨC CƠ BẢN

a. Câu thiếu chủ ngữ

Là câu chỉ có thành phần vị ngữ hoặc có vị ngữ và các thành phần phụ của câu.

Ví dụ: Qua truyện cổ tích được học cho thấy cái thiện bao giờ cũng thắng cái ác. (Câu thiếu chủ ngữ).

Câu trên có thể sửa lại bằng cách thêm chủ ngữ (ta), bỏ từ “cho”: Qua truyện cổ tích được học, ta thấy cái thiện bao giờ cũng thắng cái ác.

b. Câu thiếu vị ngữ

Là câu chỉ có thành phần chủ ngữ hoặc có chủ ngữ và các thành phần phụ của câu.

Ví dụ: Hình ảnh Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng vào quân thù. (Câu thiếu vị ngữ)

Câu trên có thể sửa lại bằng cách thêm vị ngữ: Hình ảnh Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng vào quân thù là một hình ảnh đẹp.

Câu này cũng còn một cách sửa khác: bỏ từ “hình ảnh”.

c. Câu thiếu cả chủ ngữ lẫn vị ngữ

Là câu chỉ có thành phần phụ trạng ngữ.

Ví dụ:

- Mỗi khi đi qua cầu Long Biên. (Câu chỉ có trạng ngữ chỉ thời gian)

- Trong gian phòng lớn tràn ngập ánh sáng. (Câu chỉ có trạng ngữ chỉ nơi chốn). Câu này có thể sửa bằng cách thêm chủ ngữ và vị ngữ: Trong gian phòng lớn tràn ngập ánh sáng, những bức tranh của thí sinh treo kín bốn bức tường.

d. Câu sai về quan hệ ngữ nghĩa giữa các thành phần câu Là câu có các thành phần ý nghĩa không tương hợp nhau.

Ví dụ: Cái áo này xấu xí nhưng đẹp.

Đây là câu đúng về ngữ pháp, chủ ngữ, vị ngữ đầy đủ (chủ ngữ: cái áo này, vị ngữ: xấu xí nhưng đẹp). Nhưng câu này lại là câu sai, sai về ngữ nghĩa, không hợp tư duy lôgic (đã xấu xí thì không thể lại đẹp được).

II. MỘT SỐ NỘI DUNG MỚI VÀ KHÓ

- Câu đúng là câu có đủ hai thành phần chính: chủ ngữ và vị ngữ. Nếu thiếu một trong hai thành phần hoặc thiếu cả hai thành phần là câu sai.

- Cần phân biệt câu thiếu thành phần chính và câu đặc biệt, câu rút gọn. Câu đặc biệt là câu không phân định được thành phần. Câu rút gọn là câu vốn có đủ thành phần nhưng được rút gọn trong hoàn cảnh nói năng cụ thể, những thành phần vắng này có thể khôi phục lại được.

Ví dụ: Trật tự! (Câu đặc biệt)

- Mày nói gì?

- Nói gì đâu. (Câu rút gọn chủ ngữ)

- Một số biện pháp chữa lỗi về chủ ngữ và vị ngữ

+ Kiểm tra xem câu có đầy đủ bộ phận chính không. Cách kiểm tra là đặt các câu hỏi Làm sao? Làm gì? Thế nào? Là gì? để xem vị ngữ đã có đạt chưa; đặt câu hỏi Ai? Cái gì? Con gì? để xem câu đã có chủ ngữ chưa.

+ Xem xét ngữ nghĩa của câu xem đã phù hợp thực tố khách quan, hợp lô-gic chưa.

+ Cần nắm vững kiến thức về ngữ pháp, về cấu tạo câu.

III. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP

1 + 2. (Các em tự làm).

3. Điền những chủ ngữ thích hợp vào chỗ trống:

a) ... bắt đầu học hát.

b) ...hót líu lo.

c) ... đua nhau nở rộ.

d) ... cười đùa vui vẻ.

Gợi ý:

Những chủ ngữ có thể điền vào chỗ trống:

a, Chúng em...

b, Chim họa mi...

c, Những bông hoa..

d, Cả lớp...

4. Điền những vị ngữ thích hợp vào chỗ trống:

a) Khi học lớp 5, Hải ...

b) Lúc Dế Choắt chết, Dê Mèn ...

c) Buổi sáng, mặt trời ...

d) Trong thời gian nghỉ hè, chúng tôi ...

Gợi ý:

Những vị ngữ có thể điền vào chỗ trống:

a, .... rất hồn nhiên.

b, .... vô cùng ân hận.

c, .... đỏ hồng như một cái lòng đỏ trứng gà.

d, .... đi du lịch ở Đà Lạt.

5. Hãy chuyển mỗi câu ghép dưới đây thành hai câu đơn:

a) Hổ đực mừng rỡ đùa giỡn với con, còn hổ cái thì nằm phục xuống, dáng mỏi mệt lắm.

(Vũ Trinh)

b) Mấy hôm nọ, trời mưa lớn, trên những hồ ao quanh bãi trước mặt, nước dâng trắng mênh mông.

(Tô Hoài)

c) Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước, trông hai bên bờ, rừng, nước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.

(Đoàn Giỏi)

Gợi ý:

a) Hổ đực mừng rỡ đùa giỡn với con. Còn hổ cái thì nằm phục xuống dáng mệt mỏi lắm.

b) Mấy hôm nọ, trời mưa lớn. Trên những hồ ao quanh bãi trước mặt, nước dâng trắng mênh mông.

c) Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước. Trông hai bên bờ, rừng nước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.

Các bài học liên quan
LAO XAO
LÒNG YÊU NƯỚC
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
CÂY TRE VIỆT NAM
CÁC THÀNH PHẦN CHÍNH CỦA CÂU
CÔ TÔ
HOÁN DỤ

Bài học nổi bật nhất

Đề thi lớp 6 mới cập nhật