CÔ TÔ

Bài trước
Bài sau  

Trong tác phẩm kí Cô Tô của mình, Nguyễn Tuân ghi lại những ấn tượng về thiên nhiên, con người lao động ở vùng đảo Cô Tô mà nhà văn đã thu nhận được trong chuyến ra thăm đảo. Bài văn Cô Tô là phần cuối của thiên kí dài cùng tên này.

I. KIẾN THỨC CƠ BẢN

- Bài văn giúp ta hiểu biết và yêu mến một vùng đất của Tổ quốc - quần đảo Cô Tô.

- Cảnh thiên nhiên và sinh hoạt của con người trên vùng đảo Cô Tô hiện lên thật trong sáng và tươi đẹp qua ngôn ngữ điêu luyện và sự miêu tả tinh tế, chính xác, giàu hình ảnh và cảm xúc của Nguyễn Tuân.

II. MỘT SỐ NỘI DUNG MỚI VÀ KHÓ

- Nguyễn Tuân (1910 - 1987) quê ở Hà Nội, là nhà văn nổi tiếng, trường về tùy bút và kí. Tác phẩm của Nguyễn Tuân luôn thể hiện phong cách độc đáo, tài hoa, sự hiểu biết phong phú nhiều mặt và vốn ngôn ngữ giàu có, điêu luyện. Ông là bậc thầy về sử dụng ngôn ngữ, là một nghệ sĩ tinh tế, tài hoa trong việc phát hiện, sáng tạo cái đẹp. Cách nhìn thế giới và đời sống của nhà văn là một cách nhìn thiên về thẩm mĩ và văn hóa.

Trong các tác phẩm kí và tùy bút, Nguyễn Tuân thường bộc lộ một vốn hiểu biết rất phong phú, nhiều mặt và kĩ càng về đời sống, về thiên nhiên đất nước.

- Trong tác phẩm kí Cô Tô của mình, Nguyễn Tuân ghi lại những ấn tượng về thiên nhiên, con người lao động ở vùng đảo Cô Tô mà nhà văn đã thu nhận được trong chuyến ra thăm đảo. Bài văn Cô Tô là phần cuối của thiên kí dài cùng tên này.

Bài văn có ba đoạn và cũng là ba cảnh chính bổ sung cho nhau để làm hiện lên bức tranh về vùng đảo Cô Tô trong vịnh Bắc Bộ, một vùng hải đảo giàu đẹp của Tổ quốc.

Đoạn một là bức tranh toàn cảnh đảo Cô Tô với vẻ đẹp trong sáng sau trận bão. Đó là một Cô Tô với vẻ đẹp trong sáng, tinh khôi: bầu trời trong sáng, cây thêm xanh mượt, nước biển lại lam biếc đậm đà hơn hết cả mọi khi, cát lại vàng giòn hơn nữa,...

Đoạn hai là cảnh mặt trời mọc trên biển Cô Tô. Đây là bức tranh thiên nhiên có vẻ đẹp tráng lệ, rực rỡ và rộng lớn: cái màu đỏ rực rỡ của mặt trời buổi sớm nhô lên biển lúc hừng đông; chân trời, ngấn bể sạch như tấm kính lau hết mây hết bụi; mặt trời nhú lên dần dần rồi lên cho kì hết. Tròn trĩnh phúc hậu như lòng đỏ một quả trứng thiên nhiên đầy đặn; Quả trứng hồng hào thăm thẳm và đường bệ đặt lên một mâm bạc đường kính mâm rộng bằng cả một cái chân trời màu ngọc trai nước biển ửng hồng, y như một mâm lễ phẩm tiến ra từ trong bình minh;... Đoạn văn có sự hài hòa giữa cảnh và tình người. Có thể nói đây là đoạn văn tiêu biểu cho bút pháp miêu tả cảnh của Nguyễn Tuân.

Đoạn ba là bức tranh sinh hoạt và lao động của những người dân chài trên đảo vào buổi sáng sớm quanh cái giếng nước ngọt ở rìa đảo. Vẻ thanh bình của cuộc sống ở đây được thể hiện qua một hình ảnh rất riêng của Cô Tô: Cái giếng nước ngọt ở rìa một hòn đảo giữa bể, cái sinh hoạt của nó vui như một cái biển và đậm đà mát nhẹ hơn mọi cái chợ trong đất liền. Người đọc có thể nhận thấy cái không khí trong lành và tình người đậm đà trên biển đảo Cô Tô toát ra trong từng câu chữ.

- Tác giả đã sử dụng các tính từ với nhiều sáng tạo: xanh mượt, lam biếc, vàng giòn, ửng hồng,... ; dùng từ có nhiều sáng tạo: ngấn bể,... và những so sánh liên tưởng thú vị: tròn trĩnh phúc hậu như lòng đỏ một quả trứng thiên nhiên đầy đặn, quả trứng hồng hào thăm thẳm và đường bệ đặt lên một mâm bạc, y như một mâm lễ phẩm tiến ra từ trong bình minh để mừng cho sự trường thọ của tất cả những người chài lưới trên muôn thuở biển Đông,...

III. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP

1. Bài văn có thể chia làm mấy đoạn? Nội dung chính của mỗi đoạn là gì?

Gợi ý:

Bài văn có thể được chia thành 3 đoạn.

+ Đoạn 1: Từ đầu đến ở đây => Toàn cảnh Cô Tô với vẻ đẹp trong sáng sau khi trận bão đi qua.

+ Đoạn 2: ... Mặt trời ... là là nhịp cánh => Cảnh mặt trời mọc trên biển quan sát được từ đảo Cô Tô - một cảnh tượng tráng lệ, hùng vĩ, tuyệt đẹp.

+ Đoạn 3: Còn lại => Cảnh sinh hoạt buổi sáng sớm trên đảo bên một cái giếng nước ngọt và hình ảnh những người lao động chuẩn bị cho chuyến ra khơi.

2. Vẻ đẹp trong sáng của đảo Cô Tô sau khi trận bão đi qua đã được miêu tả như thế nào? Em hãy tìm và nhận xét những từ ngữ đặc biệt là hình ảnh diễn tả vẻ đẹp ấy trong đoạn đầu của bài.

Gợi ý:

- Bầu trời: Trong trẻo, sáng sủa.

- Cây cối: Xanh mượt.

- Nước biển: Lam biếc, đậm đà.

- Cát: Vàng giòn.

Nhận xét:

Tính từ chỉ màu sắc, chính xác; hình ảnh miêu tả đặc sắc, ẩn dụ thể hiện tài năng quan sát, chọn lọc từ ngữ của tác giả. Nó giúp vẽ nên khung cảnh bao la, vẻ đẹp tươi sáng của vùng đảo Cô Tô.

3. Đoạn tả cảnh mặt trời mọc trên biển (từ Mặt trời lại rọi lên ngày thứ sáu đến Một con hải âu bay ngang, là là nhịp cánh) là một bức tranh rất đẹp. Em hãy tìm những từ ngữ chỉ hình dáng, màu sắc, những hình ảnh mà tác giả đã dùng để vẽ nên cảnh đẹp rực rỡ ấy. Nhận xét về những hình ảnh so sánh mà tác giả dùng ở đây?

Gợi ý:

Trong đoạn văn, tác giả đã sử dụng các từ ngữ chỉ hình dáng, màu sắc và những hình ảnh tuyệt đẹp như: sạch như tấm kính lau hết mây bụi, tròn trĩnh, phúc hậu, lòng đỏ một quả trứng thiên nhiên đầy đặn, quả trứng hồng hào ... nước biển ửng hồng, ...

Nhận xét:

Hình ảnh so sánh đặc sắc, rực rỡ và tráng lệ. Mặt trời được đặt trong không gian rộng lớn, bao la hết sức trong trẻo, tinh khôi. Tất cả cho thấy niềm giao cảm hân hoan của con người với vũ trụ.

4. Cảnh sinh hoạt và lao động của người dân trên đảo đã được miêu tả qua những chi tiết, hình ảnh nào trong đoạn cuối bài văn? Em có cảm nghĩ gì về cảnh ấy?

Gợi ý:

Cảnh sinh hoạt và lao động trong một buổi sáng trên đảo được miêu tả qua những chi tiết và hình ảnh: mọi người lao động ... hơn mọi cái chợ trong đất liền, không biết bao nhiêu là người đến gánh và múc nước, bao nhiêu là thuyền của hợp tác xã đang mở nắp sạp đổ nước ngọt vào, quẩy nước bên bờ giếng, thùng và cong và gánh ... cho lũ con lành...

Nhận xét:

Qua các hình ảnh so sánh, sử dụng số từ không xác định và các liên từ, điệp từ, cảnh lao động, sinh hoạt hiện lên vừa khẩn trương tấp nập, lại ấm áp, thanh bình.

Bài trước
In bài này
Bài sau  
Các bài học liên quan

ẨN DỤ

Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
ẨN DỤ

ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ

Qua câu chuyện về một đêm không ngủ của Bác Hồ trên đường đi chiến dịch, bài thơ đã thể hiện tấm lòng yêu thương sâu sắc, rộng lớn của Bác với bộ đội và nhân dân, đồng thời thể hiện tình cảm yêu kính, cảm phục của người chiến sĩ đối với lãnh tụ.
ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ

NHÂN HÓA

Nhân hóa là gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật, ... bằng những từ ngữ vốn được dùng để gọi hoặc tả con người; làm cho thế giới loài vật, cây cối, đồ vật,... trở nên gần gũi với con người, biểu thị được những suy nghĩ, tình cảm của con người.
NHÂN HÓA

BUỔI HỌC CUỐI CÙNG

Qua câu chuyện buổi học cuối cùng bằng tiếng Pháp ở vùng An-dát Phị quân Phổ chiếm đóng và hình ảnh cảm động của thầy Ha-men, truyện đã thể hiện lòng yêu nước trong một biểu hiện cụ thể là tình yêu tiếng nói của dân tộc và nêu chân lí: “Khi một dân tộc rơi vào vòng nô lệ, chừng nào họ vẫn giữ vững tiếng nói của mình thì chẳng khác gì nắm được chìa khóa chốn lao tù...”.
BUỔI HỌC CUỐI CÙNG
Các chương học và chủ đề lớn
Học tốt các môn khác lớp 6

Bài học nổi bật nhất

Đề thi lớp 6 mới cập nhật