Giới thiệu truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng

• Bài học cùng chủ đề:
• Ánh trăng của Nguyễn Duy gợi cho em những cảm nghĩ gì?
• Phân tích giá trị biểu cảm của những câu thơ sau: Mẹ đang tỉa bắp trên núi Ka-lưi... Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng (Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ - Nguyễn Khoa Điểm)
• Phân tích bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải.
• Ngữ pháp tiếng anh hay nhất

BÀI LÀM

Chương trình Ngữ văn 9 đã giới thiệu cho người học nhiều tác phẩm của các nhà văn, nhà thơ trưởng thành trong quân đội. Truyện ngắn Chiếc lược ngà của nhà văn Nguyễn Quang Sáng cũng nằm trong số đó.

Ông là một nhà văn chiến sĩ. Nguyễn Quang Sáng sinh năm 1932 ở huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang, tham gia kháng chiến chống Pháp và hoạt động tại chiến trường Nam Bộ. Trong đợt tập kết ra Bắc năm 1954, ông bắt đầu viết văn. Nguyễn Quang Sáng viết nhiều thể loại như: truyện ngắn, tiểu thuyết, kịch bản phim nhưng tác phẩm nào cũng gây ấn tượng cho người đọc và mang đậm màu sắc cuộc sống của con người Nam Bộ trong chiến tranh. Sau kháng chiến chống Pháp, ông tiếp tục tham gia chống đế quốc Mĩ và sáng tác văn học. Năm 1966, tại chiến trường Nam Bộ, vào thời điểm cuộc kháng chiến chống Mĩ gay go ông đã cho ra đời truyện ngắn Chiếc lược ngà. Một tác phẩm tố cáo tội ác chiến tranh đã làm cha - con, vợ - chồng phải xa nhau để rồi khi trở về đứa con không nhận cha, đến khi nhận ra thì cũng là lúc chia tay. Vẫn thể loại quen thuộc. Thể loại truyện ngắn ít nhân vật, ít tình huống, thời gian, không gian cũng chỉ diễn ra nhất định theo từng hoàn cảnh đã làm nổi lên tình cha con thiêng liêng cao đẹp. Có thể nói câu chuyện mà Chiếc lược ngà đề cập đến đã gây cho người đọc nhiều cảm xúc với nội dung nhẹ nhàng mà thấm đẫm chất nhân văn. Đó là câu chuyện của ông Ba - một trong những cán bộ được cô giáo liên trẻ dẫn đường. Tuyến đường mà cô dẫn là tuyến đường đầy nguy hiểm, cạm bẫy bởi bọn giặc thường lùng quét rất gắt gao. Ông Ba với hành lí và tư trang giản dị đó là tài liệu và chiếc lược ngà - người bạn nhờ đem về cho cô con gái. Thấy chiếc lược ông lại nghĩ về câu chuyện xưa. Người bạn của ông anh Sáu, trong một đợt được về thăm nhà sau 8 năm xa cách rất thương con mà đứa bé lại không nhận ra cha. Đứa bé đó là Thu - một cô bé bướng bỉnh, ương ngạnh, đầy cá tính nhưng cũng rất ngây thơ. Nó không nhận ra cha, lạnh lùng với anh Sáu. Mời vào ăn cơm nó nói chống không, muốn nhờ chắt nước cơm nó cũng nói chống không. Thế rồi khi nó biết lỗi lầm của mình, biết tội ác của lũ giặc gây ra vết thẹo cho Ba và nhận ra Ba thì cũng là lúc anh Sáu phải ra đi. Bé Thu đã biểu hiện tình cảm quá mãnh liệt. Nó không cho ba đi, ghì chặt lấy Ba và cất tiếng gọi "Ba" như xé lòng, xé ruột mọi người. Đem theo nỗi nhớ con, tình yêu thương anh Sáu dồn công làm bằng được chiếc lược ngà tặng con. Nhưng chuyện không may đã xảy ra, khi chưa kịp trao cho con, anh đã hy sinh và trước khi nhắm mắt chính tình cha con đã giúp anh tìm được chiếc lược gửi bạn đem cho con. Và cuối cùng điều bất ngờ là cô giáo liên nhanh nhẹn ấy chính là bé Thu đã lớn. Chiếc lược ngà đã diễn tả một cách cảm động tình cha con thắm thiết, sâu nặng trong hoàn cảnh éo le của chiến tranh, của cha con ông Sáu. Qua đó ngợi ca, khẳng định tình cảm cha con thiêng liêng như một giá trị nhân bản, nhân văn sâu sắc. Nguyễn Quang Sáng đã thực sự khéo léo khi xây dựng một cốt truyện chặt chẽ và bất ngờ. Ông cũng rất khéo khi lựa chọn ngôi kể, người kể - người đã chứng kiến mọi chuyện tạo tính sinh động cao. Và tình cha con ông Sáu thì không thể thiếu chiếc lược ngà, kỷ vật thiêng liêng nối kết các nhân vật trong tác phẩm và biểu hiện tình cảm của cha với con. Nguyễn Quang Sáng cũng thành công khi đã tạo ra các tình huống bất ngờ, hợp lí nhân vật đặc sắc, tinh tế từ đó giúp người đọc hiểu rõ hơn về mặt mỗi nhân vật, thấy rõ hơn và cảm thông hơn tình cha con cao quý, không bao giờ phai. Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng là một tác phẩm văn học hay và đặc sắc nó để lại cho ta nhiều suy nghĩ, trăn trở đó là suy nghĩ về tình cha con gắn bó, thiêng liêng. Dù bất cứ hoàn cảnh khó khăn nào, tình cảm ấy vẫn giúp con người ta đứng vững.

LUYỆN TẬP

1. Tóm tắt đoạn trích truyện ngắn Chiếc lược ngà (Nguyễn Quang Sáng) trong sách giáo khoa Ngữ văn lớp 9 bằng một đoạn văn dài không quá mười hai dòng giấy thi.

2. Suy nghĩ về đời sống tình cảm gia đình trong chiến tranh qua truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng.

3. Cảm nhận của em về đoạn trích truyện "Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng.

4. Có ý kiến cho rằng câu chuyện “Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng đã thể hiện thật cảm động tình cảm cha - con sâu nặng và cao đẹp.

Hãy viết một đoạn văn ngắn (từ 10 - 15 câu) theo phép lập luận diễn dịch hoặc quy nạp trình bày cảm nhận của em về ý kiến trên.

5. Phân tích nhân vật bé Thu trong đoạn trích truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng (Ngữ văn 9, tập một - NXB Giáo dục, 2008)

6. Phân tích tình cảm cha con của ông Sáu và bé Thu. Từ câu chuyện, em rút ra được cho mình bài học gì?

7. Câu văn dưới đây có một số lỗi về diễn đạt:

"Xong đoạn trích Chiếc lược ngà không chỉ thể hiện tình cảm sâu sắc của người cha dành cho con. Qua đoạn trích ấy còn cho ta thấy tình yêu cha thắm thiết của đứa con thơ ngây.”

a. Nếu hai câu văn trên là những câu mở đầu cho một đoạn văn thì theo em, đoạn văn đó phải có đề tài gì?

b. Hãy viết đoạn văn về đề tài đó, sao cho:

- Phần mở đoạn là hai câu trên đã được sửa hết lỗi về diễn đạt.

- Phần thân đoạn gồm 10 câu, trong đó có một lần sử dụng lời dẫn trực tiếp.

- Phần kết đoạn là một câu cảm thán.

Trên đây là bài học "Giới thiệu truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng" mà dayhoctot.com muốn gửi tới các em. Để rèn luyện về kỹ năng làm bài thi và kiểm tra các em tham khảo tại chuyên mục "Đề thi học kì 1 lớp 9" nhé.

Nếu thấy hay, hãy chia sẻ tới bạn bè để cùng học và tham khảo nhé! Và đừng quên xem đầy đủ các bài Soạn Văn Lớp 9 của dayhoctot.com.

• Từ khóa:
• Lớp 9
• Ngữ Văn Lớp 9
• Môn Ngữ Văn
• Nghị luận xã hội lớp 9
• Văn mẫu lớp 9