Bài số 114: Niềm lạc quan và ý chí phi thường của một con người - Cảm nhận về Rô-bin-xơn khi đọc đoạn trích Rô-bin-xơn ngoài đảo hoang của Đ.Đi-phô

Rô-bin-xơn ngoài đảo hoang trích chương mười tiểu thuyết Rô-bin-xơn Cru-xô của nhà văn Di-phô người Anh trong thế kỉ XVIII. Tác phẩm lúc đầu mang một cái tên dài Cuộc đời và những chuyến phiêu lưu kì lạ của Rô-bin-xơn Cru-xô.

BÀI LÀM

Rô-bin-xơn ngoài đảo hoang trích chương mười tiểu thuyết Rô-bin-xơn Cru-xô của nhà văn Di-phô người Anh trong thế kỉ XVIII. Tác phẩm lúc đầu mang một cái tên dài Cuộc đời và những chuyến phiêu lưu kì lạ của Rô-bin-xơn Cru-xô. Phiêu lưu và tự truyện là hai tính chất nổi bật của tác phẩm này. Đoạn trích Rô-bin-xơn ngoài đảo hoang cũng như toàn bộ cuốn tiểu thuyết thấm nhuần một vẻ đẹp nhân văn, vừa cảm thông với sự rủi ro, bất hạnh của một con người, vừa ca ngợi sức sống mạnh mẽ, đầy nghị lực và sáng tạo của một thanh niên giữa một thiên nhiên hoang dã, ngoài hoang đảo.

Nhiều năm tháng đã trôi qua, Rô-bin-xơn sống một mình giữa hoang vu. Trước mắt vẫn là những chặng đường đầy thử thách. Anh nói: "Tôi sống yên ổn trên đảo chịu đựng số phận của mình hơn một năm nữa". Ta như đang nghe tiếng anh thì thầm kể lại những nếm trải cay đắng ngọt bùi. Tiếng anh như chìm đi trong sóng gió đại dương đang bủa vây hoang đảo.

Anh đã nói với chúng ta là những gì anh đã làm và anh đã sống trong ngót 3 thập kỉ. Cô đơn, thú dữ, bệnh tật, thiếu thốn... Không thể chết được! Phải sống và biết cách sống. Vốn là một thanh niên ưa mạo hiểm, thích làm giàu, giờ đây hoàn cảnh khắc nghiệt đã rèn luyện anh trở thành một con người "lành nghề trong nhiều ngày thủ công". Anh làm việc không mệt mỏi để không còn thì giờ "nghĩ ngợi vẩn vơ”. Đó cũng là một phương pháp tư tưởng đúng đắn tích cực. Nhờ thế, anh đã trở thành một thợ nặn rất khéo, nặn được đủ thứ vật dụng, từ chum vại, bình vò để bát đĩa. Anh đã trồng được thuốc để hút, giờ đây lại nặn cái tẩu "tuyệt mĩ" nữa, vì thế anh vô cùng "thích thú". Anh dùng cày miên liễu để đan lát, đan thúng để quảy mồi sản được, hoa trái kiếm được. Đan bồ đựng thóc, đang được nhiều đồ dùng khác nữa. Nói lao động là sáng tạo, lao động phát triển năng khiếu thẩm mĩ của con người. Trường hợp đối với Rô-bin-xơn là hoàn toàn đúng đắn.

Ở đời, những kẻ yếu hèn dễ bị những thử thách khó khăn quật ngã. với Rô-bin- xơn anh đã trải qua một vạn ngày cô đơn trên hoang đảo rồi! Tuổi trẻ đã trôi qua. Thể lực và chí khí đã hao mòn. Chặng cuối cùng bao giờ cũng vậy, khó khăn thử thách như được nhân lên một cách ghê gớm "Thuốc đắng cạn liễu càng thấy đắng - Đường gay cuối chặng lại thêm gay" (Hồ Chí Minh). Đó là quy luật. Rô-bin-xơn cho biết hoàn cảnh mình: "Thuốc đạn càng ngày càng khan, thực phẩm cũng vơi dần". Bước sang năm thứ mười một ở trên đảo, anh đã bắt tay vào việc chăn nuôi, sau khi đã trông lúa, trồng mạch thành công. Anh đã đánh bẫy dê rừng, làm chuồng và nuôi nấng, thuần dưỡng dê. Chỉ ba năm sau, anh đã có một đàn dê lên tới bốn mươi ba con để giết thịt ăn dần. Vừa giàu chí khí, vừa giàu sáng tạo và khéo chân tay, anh đã biết vắt sữa, làm bơ, làm pho mát, thuộc da dê may quần áo, trồng hoa quả. Anh đã nói về đời sống vật chất của mình trên hoang đảo sau những năm dài vật lộn, với tất cả niềm vui ánh lên tự hào:

"Các bạn thử nghĩ, một mình trên hòn đảo hoang vắng mà bữa sáng có sữa tươi, bữa ăn thường ngày có bánh mì, bánh bột gạo tẻ, thịt dê, trứng rùa, bơ và pho mát; tráng miệng thì có các thứ hoa quả, nhất là nho tươi, nho khô thiết tưởng cũng thịnh soạn, không kém ở những khách sạn bình thường tại các thành phố lớn".

Rô-bin-xơn đã không bị thiên nhiên hoang đảo khuất phục, trái lại anh biết dùng trí tuệ, đôi bàn tay và ý chí của mình - của con người - để cải tạo thiên nhiên, bắt thiên nhiên phục vụ đời sống của mình. Việc nuôi dưỡng và thuần dưỡng dê rừng của Rô-bin-xơn là một kì công. Sữa tươi, pho mát, bơ, áo da mà anh làm ra là thành quả lao động trong gian khổ và cô đơn. Người đọc gần ba trăm năm nay trên trái đất vô cùng khâm phục anh - một con người bất hạnh mà vĩ đại.

Phần sau của chương mười nói về "một vài nét hình thù "chúa đảo" khi đi chu du trong địa hạt mình". Đây là bức chân dung tự họa rất hóm hỉnh giàu giá trị nhân bản. Có một điều thú vị là trên cái "vương quốc" hoang đảo này, chỉ có một vị "chúa đào" là Rô-bin-xơn, chỉ có một thần dân, đó cũng là Rô-bin-xơn. Anh đã nói về trang phục, về mày rầu của mình. Ta có thể đi theo vị "chúa đảo" mà chiêm ngưỡng. Bộ quần áo bằng da rất kì lạ, có thể làm "kinh sợ" hay "bò ra mà cười" khi ai đó lần đầu bắt gặp. Cái mũ bằng da dê "cao lêu đêu". Một cái áo chẽn cũng cắt bằng da dê mà "tà áo chấm ngang dầu gối" rất quý tộc! Cái quần ngắn may bằng da đê đực già, lông dê dài lê thê, buông thõng đến mắt cá, thành ra quần đùi mà không khác quần dài. Cái thắt lưng cũng bằng da dê "hình dáng lạ lùng" để đựng đạn ghém và đựng thuốc súng, đeo lủng lẳng bằng một dây da vòng qua cổ. Đây là những nét miêu tả rất hiện thực nói lên cuộc sống của con người nơi hoang đảo về trang phục, hình hài đã trở nên "cổ quái" kì dị. Vì thế, mặt chàng Rô-bin-xơn càng ngày càng "rám nắng, đen sạm lại". Râu thỉnh thoảng được cạo nhưng vẫn đâm ra tua tủa như "chổi xể". Trên mép là một cặp ria theo kiểu Thổ Nhĩ Kì "vừa dài vừa rậm khác thường". Chó vốn là một vật nuôi vô cùng tinh khôn. Rô-bin-xơn có một chú chó như một người bạn, một vệ sĩ rất trung thành với chủ, từng chia ngọt sẻ bùi với chú, mà hay, có lúc nhìn "lệ bộ" da dê, râu ria của Rô-bin-xơn, nó có vẻ "kinh ngạc, khiếp sợ", nó nghi nghi hoặc hoặc, sợ hãi, dò xét "con vật quái dị kia là bạn hay thù". Đó là chất hoang dã lấn chiếm, hoang dã hóa con người. Phải có một sức mạnh to lớn lắm mới chế ngự được và hạn chế sức mạnh ghê gớm của thiên nhiên nơi hoang đảo.

Nhân vật “tôi" tự kể chuyện mình. Một giọng văn trầm, có lúc thoáng buồn, có lúc hài hước. Một trang đời vất vả, cay đắng cũng có khoảnh khắc "thịnh soạn" đàng hoàng. Cái rủi ro phải trả giá cả một đời thanh xuân trong cô đơn và gian nan. Rô-bin-xơn hiện lên với sức mạnh của một con người chân chính. Anh đã khẳng định cho mọi người tìm được một bài học: dám sống và biết cách sống, sống một cách mạnh mẽ, dũng cảm và sáng tạo trong bất cứ hoàn cảnh nào.

Có người đã từng ngợi ca Rô-bin-xơn ngoài đảo hoang là bài ca lao động sáng tạo hào hùng của con người. Rô-bin-xơn đã phiêu lưu-và mạo hiểm. Cái vĩ đại và đáng quý nhất ở anh là anh đã sống đẹp như một con người chân chính.

Các bài học liên quan
Bài số 109: Văn nghệ và sức mạnh kì diệu của nó (Cảm nhận khi đọc Tiếng nói của văn nghệ - Nguyễn Đình Thi).

Bài học nổi bật nhất

Đề thi lớp 9 mới cập nhật