Ngục trung nhật kí là tập nhật kí bằng thơ ghi lại những cảm nghĩ về hiện thực cuộc sống trong tù, đồng thời là tập nhật kí về cuộc hành trình bất đắc dĩ của người chiến sĩ cộng sản phải đi khắp mười ba huyện và mười tám nhà giam ở tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc).
Hình ảnh người chiến sĩ cách mạng bị quân thù giải đi trong gió rét trên con đường xa, với tâm thế ung dung, lạc quan và yêu đời... là một hình ảnh đẹp mà người đọc cảm nhận được qua bài thơ này.
I - Gợi dẫn 1. Bài thơ Tảo giải thể hiện khí phách hiên ngang của người cộng sản Hồ Chí Minh. Trong lúc tăm tối nhất của cuộc sống tù đày, Người vẫn lạc quan tin tưởng, vẫn hướng đến một ban mai tươi sáng, nơi có đầy hơi ấm và chứa chan ánh sáng.