Hãy phân tích đoạn thơ sau: “Bỗng nhận ra hương ổi... Vắt nửa mình sang thu” (Hữu Thỉnh - Sang thu)

• Bài học cùng chủ đề:
• Giới thiệu về một món ăn.
• Giới thiệu về một vật dụng
• Giới thiệu về một nét văn hóa truyền thống.
• Ngữ pháp tiếng anh hay nhất

Hãy phân tích đoạn thơ sau:

“Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về!
Sông được lúc dềnh dàng
Chim hắt dầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu”
                         (Hữu Thỉnh - Sang thu)

BÀI LÀM

Nếu mùa xuân là mùa hội tụ của những bàn tay nghệ sĩ tài hoa thì mùa thu bước vào thơ ca cũng tự nhiên và gần gũi. Trước đây Nguyễn Khuyến nổi tiếng với ba bài thơ: Thu điếu, Thu vịnh, Thu ẩm sau này Xuân Diệu có Đây mùa thu tới, nhỏ nhẹ, khiêm nhường, Hữu Thỉnh cũng góp vào cho mùa thu đất nước một góc quê hương Sang thu:

Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngô
Hình như thu đã về
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bất đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu.

Đoạn thơ có cái hương vị ấm nồng của chớm thu ở một miền quê nhỏ. Tín hiệu đầu tiên để tác giả nhận ra là hương ổi phả trong gió. Mùi hương quê nhà mộc mạc được gió đưa trong không gian cứ lan tỏa, thoang thoảng bay. Cảm giác bất chợt đến với nhà thơ: “bỗng nhận ra”. Một sự bất ngờ mà như đã đợi sẵn, đợi từ lâu rồi để giờ đây có dịp là buông ngay. Trong số chúng ta chắc chắn không ai chưa một lần nếm vị ổi: giòn ngọt, chua chua nơi đầu lưỡi. Cái dư vị của hương thơm đó cứ vấn vít vương lại trong khi ta chợt đọc câu thơ của Hữu Thỉnh. Có hương ổi và gió. Và sương. Những hạt sương thu mềm mại, ươn ướt giăng màn qua ngõ. Mùa thu lại về. Mùa thu mang theo quê hương và mang theo sương mờ ướt lạnh. Dường như có thêm sương nên thu dễ nhận hơn. “Sương chùng chình qua ngõ”, “chùng chình” hay là đợi chờ gì đây? Cứ dần như thế, cứ nhẹ nhàng, mềm mại như thế, thu đến từ lúc nào không hay. “Hình như thu đã về”. Nhà thơ giật mình, hơi bối rối. Tự bao giờ nhỉ? Thu về? Từ hương ổi hay từ gió, hay từ sương? Hữu Thỉnh cũng hơi ngỡ ngàng trước thoáng đi bất chợt của mùa thu. Thu về, thu lại về trên quê hương, trên những con đường bờ đê và trên cả những con sông, cánh chim trời.

Cái bỡ ngờ ban đầu vụt tan biến đi nhường chỗ cho sự rung cảm mãnh liệt trước mùa thu:

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu.

Con sông quê hương nước cho mùa thu. Những cánh chim bay đi vội vã, tất cả đều hối hả, xôn xao khi thu về. Không còn cái gay gắt của mùa hè nóng nực, chỉ còn lại một bầu không gian ẩm ướt và se se lạnh. Một thoáng rối lòng rồi nhường lại cho thu. Mùa thu vừa mới chớm rất nhẹ, rất dịu, rất êm, mơ hồ như cả đất trời đang rùng mình thay áo mới, Hữu Thỉnh không tả trời thu “xanh ngắt mấy tầng cao” như Nguyễn Khuyến mà chỉ điểm vào bức tranh thu một chút mây vương lại của mùa hè vừa qua:

Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu.

Máy vắt nửa mình sang thu... Lối diễn đạt của nhà thơ thật độc đáo. Hình như trong đám mây đó còn lại một vài làn nắng ấm mùa hè nên mới “vắt nửa mình”. Thu về làm cho bao nhiêu cảnh vật đổi thay và đám mây cũng khác lạ.

Với một đoạn thơ ngắn vẻn vẹn hai khổ mà nhà thơ đã dựng lại bức tranh thu nồng đượm hơi ấm cuộc đời, hơi ấm quê nhà. Những hình ảnh sang thu thân quen, giản dị mà tươi tắn, sống động. Với những từ ngữ lấp láy: “chùng chình”, “dềnh dàng”, “vội vã”, và một giọng thơ vừa có thoáng ngỡ ngàng, vừa vui sướng, Hữu Thỉnh đã đưa ta về một miền quê dân dã mà ấm áp tình người.

Sang thu - một hình ảnh quê hương tự nó đã tôn thêm vẻ đẹp cho đất nước, quê nhà, cho đồng quê trong mùa thu chung của cả đất trời Việt Nam.

LUYỆN TẬP

1. Phân tích khổ thơ đầu trong bài Sang thu của Hữu Thỉnh.

2. Cảm nhận của em về bài thơ “Sang thu” của Hữu Thỉnh.

3. Nét đẹp chuyển thu trong bài thơ Sang thu của Hữu Thỉnh.

4. Cho hai câu thơ sau:

"Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu"
               (Sang thu — Hữu Thỉnh)

a. Xác định biện pháp tu từ trong hai câu thơ trên.

b. Phân tích vẻ đẹp của hình ảnh "đám mây mùa hạ".

5. "Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se"

a. Hãy chép lại chính xác những câu thơ tiếp theo để hoàn chỉnh khổ thơ đầu của văn bản Sang thu của nhà thơ Hữu Thỉnh.

b. Sự biến đổi của đất trời sang thu được tác giả cảm nhận bắt đầu từ đâu và gợi tả qua những hình ảnh, hiện tượng gì? Tâm trạng của nhà thơ được bộc lộ như thế nào?

Trên đây là bài học "Hãy phân tích đoạn thơ sau: “Bỗng nhận ra hương ổi... Vắt nửa mình sang thu” (Hữu Thỉnh - Sang thu)" mà dayhoctot.com muốn gửi tới các em. Để rèn luyện về kỹ năng làm bài thi và kiểm tra các em tham khảo tại chuyên mục "Đề thi học kì 1 lớp 9" nhé.

Nếu thấy hay, hãy chia sẻ tới bạn bè để cùng học và tham khảo nhé! Và đừng quên xem đầy đủ các bài Soạn Văn Lớp 9 của dayhoctot.com.

• Từ khóa:
• Lớp 9
• Ngữ Văn Lớp 9
• Môn Ngữ Văn
• Văn nghị luận lớp 9
• Văn mẫu lớp 9