CHỈ TỪ

• Bài học cùng chủ đề:
• Luyện tập bài Chỉ từ trang 136 SGK Văn 6
• Soạn bài Chỉ từ trang 136 SGK Văn 6
• Ngữ pháp tiếng anh hay nhất

I. KIẾN THỨC CƠ BẢN

a. Chỉ từ là gì?

Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào sự vật, nhằm xác định vị trí của vật trong không gian hoặc thời gian.

Ví dụ: này, kia, ấy, nọ, đay, nấy, nãy,...

b. Hoạt động của chỉ từ trong câu

1 Chỉ từ thường làm phụ ngữ sau trong cụm danh từ.

VD: làng này, ông vua nọ, cậu học sinh kia,...

Ngoài ra, chỉ từ thường có thể làm chủ ngữ hoặc trạng ngữ trong câu.

VD: Đó là bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn. (Chỉ từ làm chủ ngữ)

Hồi ấy, ở Thanh Hóa có một người làm nghề đánh cá tên là Lê Thận. (Chỉ từ làm trạng ngữ)

II. MỘT SỐ NỘI DUNG MỚI VÀ KHÓ

- Chỉ từ còn có một tên gọi khác là đại từ chỉ định (theo quan điểm xếp từ loại này sang một tiểu loại của đại từ).

- Từ chỉ là những từ dùng để trỏ vào sự vật, nhằm xác định vị trí của sự vật trong không gian hoặc thời gian. Sự định vị này thường lấy vị trí của người nói và thời điểm phát ngôn làm gốc.

VD:

kia: định vị sự vật trong khoảng cách xa với người nói.

này: định vị sự vật trong khoảng cách gần với người nói.

nãy: định vị sự vật vào thời điểm trước thời điểm phát ngôn.

nay: định vị sự vật ở thời điểm phát ngôn.

III. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP

1. Tìm chỉ từ trong những câu sau đây. Xác định ý nghĩa và chức vụ của các chỉ từ ấy.

a) Vua cha xem qua một lượt rồi dừng lại trước chồng bánh của Lang Liêu, rất vừa ý, bèn gọi lên hỏi. Lang Liêu đem giấc mộng gặp thần ra kể lại. Vua cha ngẫm nghĩ rất lâu rồi chọn hai thứ bánh ấy đem tế Trời, Đất cùng Tiên vương.

(Bánh chưng, bánh giầy)

b) 

Đấy vàng, đây cũng đồng đen
Đấy hoa thiên lí, đây sen Tây Hồ

                                              (Ca dao)

c) Nay ta đưa năm mươi con xuống biển, nàng đưa năm mươi con lên núi, chia nhau cai quản các phương.

(Con Rồng cháu Tiên)

d) Từ đó nhuệ khí của nghĩa quân ngày một tăng.

(Sự tích Hồ Gươm)

Gợi ý:

a) Hai thứ bánh ấy:

- Định vị sự vật trong không gian.

- Làm phụ ngữ sau trong cụm danh từ.

b) Đây, đấy:

- Định vị sự vật trong không gian.

- Làm chủ ngữ.

c) Nay:

- Định vị sự vật trong không gian.

- Làm trạng ngữ.

d) Đó:

- Định vị sự vật trong không gian.

- Làm trạng ngữ.

2. Thay các cụm từ in đậm dưới đây bằng những chỉ từ thích hợp và giải thích vì sao cần thay như vậy.

a) Giặc tan vỡ. Đám tàn quân giẫm đạp lên nhau chạy trốn, tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc (Sóc Sơn). Đến chân núi Sóc, một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời.

(Theo Thánh Gióng)

b) Người ta còn nói khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng bị lửa thiêu cháy về sau gọi là làng Cháy.

(Theo Thánh Gióng)

Gợi ý:

a) Đến chân núi Sóc = đến đấy

b) Làng bị lửa thiêu cháy = làng ấy

Giải thích: Thay như vậy để khỏi lặp từ.

3. Có thể thay các chỉ từ trong đoạn dưới đây bằng những từ hoặc cụm từ nào không? Rút ra nhận xét về tác dụng của chỉ từ.

Năm ấy, đến lượt Lí Thông nộp mình. Mẹ con hắn nghĩ kế lừa Thạch Sanh chết thay. Chiều hôm đó, chờ cho Thạch Sanh kiếm củi về, Lí Thông dọn một mâm rượu thịt ê hề mời ăn, rồi bảo:

- Đêm nay, đến phiên anh canh miếu, thờ, ngặt vì dở cất mẻ rượu, em chịu khó thay anh, đến sáng thì về.

(Thạch Sanh)

Gợi ý:

Không thay được, điều này cho thấy chỉ từ có vai trò rất quan trọng. Chúng có thể chỉ ra những sự vật, những thời điểm khó gọi thành tên, giúp người nghe, người đọc định vị được các sự vật, thời điểm ấy trong chuỗi sự vật hay trong dòng thời gian vô tận.

Trên đây là bài học "CHỈ TỪ" mà dayhoctot.com muốn gửi tới các em. Để rèn luyện về kỹ năng làm bài thi và kiểm tra các em tham khảo tại chuyên mục "Đề thi học kì 2 lớp 6" nhé.

Nếu thấy hay, hãy chia sẻ tới bạn bè để cùng học và tham khảo nhé! Và đừng quên xem đầy đủ các bài Soạn Văn Lớp 6 của dayhoctot.com.

• Từ khóa:
• Lớp 6
• Ngữ Văn Lớp 6
• Môn Ngữ Văn
• Chỉ từ
• Văn mẫu lớp 6