Cảm nhận của em trước lòng kính yêu tha thiết của nhân dân miền Nam đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh trong bài Viếng lăng Bác của nhà thơ Viễn Phương

• Bài học cùng chủ đề:
• Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương.
• Cảm nhận của em về hình ảnh người lính trong hai bài thơ Đồng chí của Chính Hữu và Bài thơ về tiểu đội xe không kính của Phạm Tiến Duật.
• Phân tích bài thơ Bài thơ về tiểu đội xe không kính của Phạm Tiến Duật.
• Ngữ pháp tiếng anh hay nhất

BÀI LÀM 1

Nhắc đến nhà thơ Viễn Phương là nhắc đến bài thơ Viếng lăng Bác - bài thơ được viết năm 1976, khi lăng Bác vừa được hoàn thành, trong một lần nhà thơ đến thăm lăng. Bài thơ đã bộc lộ lòng kính yêu của tác giả cũng như toàn thể nhân dân Việt Nam đối với Bác.

Tình cảm của tác giả được thể hiện theo mạch cảm xúc khi ở ngoài lăng, khi vào trong lăng và khi ra về. Lời đầu tiên mà tác giả nói với Bác là một lời thông báo nhưng cũng rất thân mật, gần gũi.

Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác

Với lời xưng hô thân mật tạo cho chúng ta cảm nhận như một người con về thăm cha, tác giả đã thể hiện vị trí của Bác trong lòng những người dân miền Nam. Bác như một người cha chung, một người cha vĩ đại của toàn dân tộc ta. Khi đến thăm lăng Bác, cảm nhận của tác giả là cảm giác rất thân quen, gần gũi với hình ảnh hàng tre. Hình ảnh hàng tre vừa kiên cường vừa bình dị, gần gũi là hình ảnh đầu tiên bắt gặp khi đến thăm lăng Bác và cũng là hình ảnh đầu tiên khơi gợi những cảm xúc trong trẻo nhất. Cảm xúc của tác giả ở ngoài lăng, khi thấy những dòng người xếp hàng vào viếng Bác là cảm xúc biết ơn, lòng thành kính biết ơn Bác. Khi ở trong lăng Bác, trong không khí yên lặng, thời gian, không gian như ngưng kết lại, tác giả đã rất đau đớn, xót xa trước sự ra đi của Bác. Nỗi đau ấy nhói lên trong tim, là nỗi đau, là sự mất mát của hàng triệu người dân Việt Nam cũng như của toàn bộ nhân dân miền Nam. Khi ra về, tác giả đã tỏ ra rất lưu luyến, muốn được ở lại mãi bên lăng Bác. Theo mạch cảm xúc ấy, tình cảm kính yêu tha thiết của tác giả được bộc lộ chân thành, tự nhiên.

Qua những hình ảnh thơ rất hay, rất đặc sắc, tình cảm của những người dân miền Nam cũng được tác giả thể hiện rất thành công:

Ngày ngày Mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một Mặt trời trong lăng rất đỏ.

Hình ảnh "mặt trời" trong hai câu thơ trên đã có sự chuyển nghĩa tạo nên một hình ảnh thơ đầy tính nghệ thuật. Nếu như trong câu thơ thứ nhất, mặt trời chính là thiên thể vĩ đại nhất của vũ trụ, đóng vai trò quyết định đến cuộc sống của cả nhân loại thì trong câu thơ thứ hai, mặt trời "Hồ Chí Minh" là mặt trời rất sáng, rất đỏ, rất thiêng liêng với dân tộc Việt Nam. Bác là người đã soi sáng, dẫn đường đưa dân tộc Việt Nam đến với độc lập, tự do. Bác Hồ được ví như một thiên thể vĩ đại trong vũ trụ rộng lớn. Bằng hình ảnh này, tác giả đã thể hiện tấm lòng biết ơn thành kính nhất đối với Bác. Tấm lòng ấy được thể hiện sâu sắc bằng hình ảnh "tràng hoa". Đây là một hình ảnh ẩn dụ, thể hiện từng dòng người vào lăng viếng Bác, mỗi người họ như một bông hoa, kết lại dâng lên Bác tình cảm biết ơn thành kính nhất

Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng trong dịu hiền.

Bác đã ra đi nhưng trong trái tim mỗi người dân Việt Nam thì Bác như còn sống mãi, tấm lòng yêu thương Bác dành cho dân tộc như mãi ở bên. "Vầng trăng sáng" ấy thật trong trẻo, thật tinh khiết gợi lên tấm lòng của Bác và cũng gợi lên những bài thơ đầy ánh trăng của Bác. Nỗi đau mất Bác trong lòng mỗi người dân Việt Nam nói chung và trong lòng mỗi người dân miền Nam nói riêng được xoa dịu bớt phần nào khi Bác yên nghi trong không gian rất tĩnh lặng.

Tình cảm của nhà thơ nói riêng và nhân dân miền Nam nói chung được thể hiện rõ nhất ở khổ thơ cuối:

Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm doá hoa tỏa hương dâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này

Trong câu thơ đầu tiên, Viễn Phương đã bộc lộ trực tiếp tâm trạng của mình qua việc thương trào nước mắt. Ngày mai không còn bên Bác nữa, nhà thơ rất đau lòng không kìm nổi những giọt nước mắt. Dường như có một sự níu kéo nhà thơ ở lại lăng Bác. Biết điều đó là không thể, Viễn Phương đã chuyển những điều đó thành nguyện ước tuy đơn giản, mộc mạc nhưng cũng rất đỗi xúc động. Nhà thơ muốn hóa thân thành loài chim hót quanh lăng làm vui cho Bác, làm đóa hoa dâng hương thơm, dâng sắc đẹp. Nhưng chỉ khi nguyện ước thứ ba được nói ta mới có thể cảm nhận được sự lưu luyến của tác giả. Đó là muốn làm hàng tre đứng trong hàng tre trước lăng, trung thành với Bác như không muốn rời xa Người. Khổ thơ thứ tư là nguồn cảm xúc mãnh liệt của tác giả trước khi từ biệt Người. Qua đây nhà thơ Viễn Phương còn nói hộ cho toàn nhân dân miền Nam, nói về lòng kính yêu vô bờ bến đối với Bác, Và sự chia ly khỏi Bác là một cú sốc, là một nỗi đau trong lòng mỗi người dân.

Bài thơ Viếng lăng Bác là cả một lòng thành kính, biết ơn sâu sắc của tác giả cũng như nhân dân miền Nam đối với Người. Với việc thể hiện thành công những tình cảm ấy, bài thơ Viếng lăng Bác xứng đáng là một đóng góp quý báu của Viễn Phương vào kho tàng thi ca viết về vị lãnh tụ vĩ đại, người cha già kính yêu của dân tộc Việt Nam.

BÀI LÀM 2

Viễn Phương là một người con của miền Nam, cũng như bao người con khác trên đất nước Việt Nam thân yêu này, luôn mong muốn được gần bên Bác - vị cha già của dân tộc. Và một bài thơ thể hiện lòng thành kính, mến yêu đối với đối với Bác Hồ đã ra đời năm 1976 mang tên Viếng lăng Bác. Với lời thơ gần với giai điệu của bài hát, nhịp điệu lúc trầm lúc bổng, ngôn ngữ thơ giàu hình ảnh, bài thơ thật sự chinh phục được tấm lòng mỗi người đọc chúng ta.

Sau bao nhiêu năm mong mỏi nhớ thương, mong muốn được gặp Bác, cùng với đoàn người miền Nam ra Bắc, Viễn Phương đã đặt chân đến lăng Bác, vừa tròn một năm sau ngày khánh thành công trình. Bài thơ đi theo mạch cảm xúc vận động từ khi đến lăng, đứng bên ngoài lăng, khi vào trong và lúc ra về. Theo mạch cảm xúc của bài thơ, hai khổ thơ đầu nghiêng về lòng thành kính, ngưỡng mộ, hai khổ thơ sau là tình cảm thân thiết, gần gũi với Bác.

Khổ thư thứ nhất mở đầu bằng những câu thơ hết sức giản dị mà tự nhiên:

Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.

Câu thơ bỗng trở nên thân mật biết bao với cách xưng hô "con - Bác". Được ra thăm lăng Bác là sự mong mỏi bấy lâu của nhà thơ. Nhưng sự mất đi của Bác Hồ là một nỗi đau khó phai. Cách sử dụng ngôn ngữ của nhà thơ tạo một không khí đầm ấm của gia đình giảm bớt sự đau đớn trong lòng nhà thơ. Hình ảnh những hàng tre bát ngát trong sương đập ngay vào mắt nhà thờ khi xếp hàng từ sớm tinh mơ chờ vào lăng. "Ôi", một tiếng thốt lên từ đáy lòng mình. Hàng tre xanh xanh - tượng trưng cho đất nước Việt Nam kiên cường, bất khuất - cũng chính là tượng trưng cho tâm hồn thanh cao của người cha già kính yêu. Dù cho đứng trong bão táp mưa sa, nhiều gian khổ thì những đức tính ấy, kiên trung, bất khuất, tự cường vẫn không hề bị thay đổi. Bằng hình ảnh ẩn dụ giàu chất thơ này, nhà thơ đã thể hiện sự ngưỡng mộ đối với Bác Hồ kính yêu.

Khổ thơ thứ hai, có lẽ là khổ thơ đẹp nhất trong bài với các hình ảnh thơ đặc sắc:

Ngày ngày Mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một Mặt trời trong lăng rất đỏ
Ngày ngày Mặt trời đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân.

Ngày ngày, một mặt trời thực sự - mặt trời của trái đất, của muôn vạn sinh vật đi qua lăng Bác. Nó "thấy" một mặt trời khác rất đỏ trong lăng. "Thấy" là một sự phát hiện, bỗng thấy còn một mặt trời khác. Bằng biện pháp tu từ ẩn dụ, nhà thơ đã cho chúng ta thấy Bác Hồ chính là một mặt trời khác - mặt trời thứ hai. Bác không đem lại sự sống cho muôn vạn sinh vật mà đem lại sự sống trong lòng mỗi người dân Việt Nam bởi sự nghiệp cách mạng giải phóng đất nước sáng chói của Người. Tâm hồn Bác thanh cao, tấm lòng Bác rộng mở, Bác Hồ - Người chính là niềm tin, là ánh sáng soi sáng con đường, sự nghiệp xây dựng đất nước Việt Nam. Tâm hồn Người sáng mãi, là mặt trời trong hệ thống vũ trụ của người Việt Nam, riêng đất nước Việt Nam mà thôi. Hình ảnh dòng người đi quanh lăng Bác, trong niềm nhớ thương tiếc nuối cũng là một hình ảnh đẹp. Mỗi người là một bông hoa, cả dòng người là một tràng hoa, dâng lên Bác kính yêu, Bảy mươi chín mùa xuân, bảy mươi chín năm Bác cống hiến sức mình cho đất nước, cho Tổ quốc mà không chăm lo cho bản thân. Một tràng hoa, kết tinh bằng tình người, chính là cảm tạ cho những việc Bác đã làm vì Tổ quốc Việt Nam thương yêu.

Vào đến trong lăng, tình cảm của nhà thơ đối với Bác bây giờ vừa là một sự gần gũi, vừa là một sự đau đớn:

Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ờ trong tim!

Sau một cuộc đời bôn ba đầy gian khổ, vất vả, giờ đây Bác đang yên giấc trong lăng, trong sự dịu mát của không gian, vầng trăng - vốn là người bạn tri kỷ của Bác Hồ trong sáng tác thơ ca thì bây giờ, theo Bác vào bên lăng. Người bạn ấy, luôn bên Bác trong suốt chặng đường dài, là người thân khi Bác làm việc, còn giờ đây vẫn là người bạn khi Bác đã đi xa, ánh sáng dịu hiền của vầng trăng chính là tâm hồn thanh cao, trắng trong của Bác, là cuộc sống thanh thản, đạm bạc mà hết sức giản dị của Bác. "Vẫn biết" là trời xanh là vĩnh hằng, cũng như sự nghiệp cách mạng của Bác là vĩnh viễn, nhưng nhà thơ vẫn không sao kìm nén được nỗi đau xót trong lòng khi thấy Bác nằm nơi đây. "Nhói" là một nỗi đau đớn, nghe thật thương sao!

Khổ thơ cuối với ước nguyện chân thành, tha thiết của nhà thơ đó là được hoà vào cảnh vật bên Bác:

Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.

Nghĩ đến ngày mai phải về miền Nam, phải rời Bác Hồ kính yêu, Viễn Phương thấy hết sức tiếc nuối. “Trào nước mắt”, dòng nước mắt không chảy nhỏ giọt mà tuôn trào như chứng minh cho tấm lòng thương yêu Bác. Nhà thơ ước muốn làm con chim nhỏ quanh lăng, dâng tiếng góp tiếng rộn ràng, ước làm cành hoa dâng hương, sắc vào vườn hoa bên lăng, ước được làm cây tre với hai chữ "trung hiếu" nơi đây. Khổ thơ một với hình ảnh cây tre, khổ thơ cuối lặp lại hình ảnh này đã tạo một kết cấu đầu cuối tương ứng như minh chứng cho lòng trung với Bác của nhà thơ. Những ước muốn nhỏ nhoi thôi nhưng sao như bao cả một tấm lòng rộng lớn.

Bài thơ với nhịp điệu trầm bổng, giọng thơ lúc nhanh lúc chậm buồn thương nghe như sao những nốt nhạc thánh thót. Bài thơ đã được một nhạc sĩ phổ nhạc, khiến cho những dòng chữ này càng đi sâu vào lòng người. Lòng kính yêu tha thiết của tác giả đối với Bác Hồ kính yêu là nét nổi bật, đáng nhớ trong tâm hồn mỗi người chúng ta về hình ảnh người cha già.

LUYỆN TẬP

1. Phân tích tình cảm thành kính thiết tha; vừa biết ơn, vừa tự hào, vừa xót xa thương cảm trong niềm xúc động thiêng liêng của nhà thơ khi Viếng lăng Bác.

2. Phân tích giá trị biểu tượng của hình tượng “Cây tre” trong tác phẩm.

3. Phân tích hình tượng Bác Hồ trong cảm nhận của tác giả khi Viếng lăng Bác

4. Phân tích hai dòng thơ sau:

Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.

5. Những đặc sắc nghệ thuật trong bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương.

6. Cảm nghĩ về bài thơ "Viếng Lăng Bác" của Viễn Phương.

7. Chép lại chính xác và viết đoạn văn phân tích khổ thơ đầu bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương

8. Viếng lăng Bác là bài ca ân tình cảm động, đẹp đẽ của Viễn Phương và đồng bào miền Nam đối với Bác Hồ vô vàn kính yêu.

Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương để làm sáng tỏ nhận xét trên

9. Cuộc đời Chủ tịch Hồ Chí Minh là nguồn cảm hứng vô tận cho sáng tạo nghệ thuật. Mở đầu tác phẩm của mình, một nhà thơ viết:

"Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác...

Và sau đó, tác giả thấy:

"...Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim..."

a. Những câu thơ trên trích trong tác phẩm nào? Nêu tên tác giả và hoàn cảnh ra đời của bài thơ ấy.

b. Từ những câu đã dẫn kết hợp với những hiểu biết của em về bài thơ, hãy cho biết cảm xúc trong bài được biểu hiện theo trình tự nào? Sự thật là Người đã ra đi nhưng vì sao nhà thơ vẫn dùng từ thăm và cụm từ giấc ngủ bình yên?

c. Dựa vào khổ thơ trên, hãy viết một đoạn văn khoảng 10 câu theo phép lập luận quy nạp (có sử dụng phép lặp và có một câu chứa thành phần phụ chú) để làm rõ lòng kính yêu và niềm xót thương vô hạn của tác giả đối với Bác khi vào trong lăng.

10. Mở đầu bài thơ Viếng lăng Bác, Viễn Phương viết:

"Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng”

và ở cuối bài, nhà thơ bày tỏ nguyện ước: :Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này". Theo em, những hình ảnh nào là ẩn dụ? Em cảm nhận được từ các hình ảnh ẩn dụ đó ý nghĩa sâu xa như thế nào về tình cảm thiêng liêng cao đẹp của nhân dân với Bác Hồ kính yêu?

Trên đây là bài học "Cảm nhận của em trước lòng kính yêu tha thiết của nhân dân miền Nam đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh trong bài Viếng lăng Bác của nhà thơ Viễn Phương" mà dayhoctot.com muốn gửi tới các em. Để rèn luyện về kỹ năng làm bài thi và kiểm tra các em tham khảo tại chuyên mục "Đề thi học kì 1 lớp 9" nhé.

Nếu thấy hay, hãy chia sẻ tới bạn bè để cùng học và tham khảo nhé! Và đừng quên xem đầy đủ các bài Soạn Văn Lớp 9 của dayhoctot.com.

• Từ khóa:
• Lớp 9
• Ngữ Văn Lớp 9
• Môn Ngữ Văn
• Nghị luận xã hội lớp 9
• Văn mẫu lớp 9