ĐỀ 52. Đặc sắc nghệ thuật của bài thơ Muốn làm thằng Cuội

Bài trước
Bài sau  

Muốn làm thằng Cuội quả thực là sản phẩm của một tư duy độc đáo. Ý thơ giàu sức tưởng tượng, vừa phong phú lại diệu kì. Giọng thơ nhẹ nhàng và thanh thoát. Đặc biệt chất trữ tình thấm đượm và lan tỏa làm toát lên trọn vẹn cái khát khao sống thanh sạch và cái thiên lương trong sáng ngay giữa biển đời nhơ nhuốc của nhà thơ.

BÀI LÀM

Tản Đà là thi sĩ lãng mạn, tài hoa bậc nhất trên thi đàn văn học Việt những năm đầu của thế kỉ XX. Thi phẩm của Tản Đà có nhiều bài thơ mộng, thoát li, lại bàn bạc một phong cách “ngông” rất độc đáo, rất riêng. Trong những bài thơ cho đến tận ngày nay vẫn được người đọc say sưa và thích thú thì hẳn Muốn làm thằng Cuội vẫn được coi là sáng tác tiêu biểu nhất.

Muốn làm thằng Cuội nằm trong quyển Khối tình con I, xuất bản năm 1916. Như vậy bài thơ ra đời khi thực tại có đầy rẫy những nhuốc nhơ và chán nản. Nó là nguyên do lí giải vì sao người thi sĩ lại muốn “trốn đời”. Hai câu đề trong bài thơ của Tản Đà thể hiện tâm trạng buồn chán ấy:

Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!
Trần thế em nay chán nữa rồi.

Câu thơ dồn nén bao cảm xúc. Nỗi buồn, sự cô đơn choán ngợp trong người để rồi bật ra thành hai từ “buồn lắm”. Tản Đà hụt hẫng, chơi vơi bởi tình thế chẳng còn ai để mà tâm sự. Thế là tác giả táo bạo nghĩ đến chị Hằng. Hai câu thơ khái quát cả một thực tại xấu xa, thối nát, ngột ngạt và tù hãm. Nhà thơ buồn vì cảnh nước mất nhà tan, buồn vì nhân dân phải sống trong cảnh lầm than nô lệ. Cái “trần thế này em chán nữa rồi” của Tản Đà cũng mang một chút tâm sự của kẻ làm trai “tài cao” mà “phận thấp”. Đời với người thi sĩ là đáng chán, thế nên:

Cung quế đã ai ngồi đó chửa?
Cành đa xin chị nhắc lên chơi.

Câu thơ tha thiết chân thành kèm một chút van xin, nài nỉ. Tản Đà “đối nhân” mà trò chuyện với chị Hằng chẳng khác nào như đang ở trên cung trăng thực vậy. Câu hỏi tu từ thật đa nghĩa. Nó là câu hỏi nhưng cũng lại là một thăm dò thú vị. Người thi sĩ táo bạo mang một chút phong tình dường như đã khơi đúng vào niềm tâm sự của chị Hằng. Bởi ở mặt trăng chắc chị cũng chẳng có ai bầu bạn làm vui. Câu thơ của Tản Đà thật táo bạo và hóm hỉnh.

Với hai câu thực, Tản Đà bắt đầu cái giấc mộng trốn đời, bắt đầu cái tư tưởng thoát li. Đến hai câu luận, cái ý tưởng rất “ngông” kia còn phóng túng hơn nhiều:

Có bầu có bạn can chi tủi
Cùng gió, cùng mây thế mới vui.

Tản Đà “nghĩ đời lắm lúc không bằng mộng”, nên chỉ có bầu bạn cùng gió mây, cung quế mới đỡ sầu đỡ tủi, có thế mới thỏa thích, mới vui. Hai câu thơ đối nhau rất chỉnh: cả tiểu đối (đối trong mỗi câu thơ) và bình đối (đối giữa hai câu thơ) tạo nên sự hài hòa cân xứng. Cách ngắt nhịp (2/2/3) hợp với hai điệp từ (cùng, có) làm nên một giọng thơ nhún nhảy, tươi vui và kì thú. Những vần thơ nửa thực nửa mộng mà phong tình tuyệt mỹ biết nhường nào!

Bài thơ đến đây như là một sự phá cách trong lối sống nhưng phải đọc trọn hai câu kết ta mới thấy hết cái ngông, cái chất phong tình lãng mạn của người thi sĩ tài hoa:

Rồi cứ mỗi năm rằm tháng tám
Tựa nhau trông xuống thế gian cười.

Trước Tản Đà không ít thi sĩ đã từng đối ẩm hay tự bạch với trăng nhưng trình tự với trăng (tựa nhau trông xuống) theo kiểu Tản Đà thì quả là táo bạo và mới mẻ. Giữa đêm rằm tháng tám, đêm trăng đẹp nhất của một năm, người thi sĩ ngồi tựa bên mình ngọc nữ mà ngắm cảnh thế gian thì tuyệt biết nhường nào. Hai câu thơ cuối giản dị, ngôn từ không một chút đẽo gọt cầu kì nhưng tình thơ lai láng. Bài thơ khép lại trong tiếng cười ngây ngất vừa rất say sưa nhưng cũng vừa bàng bạc một nỗi buồn nhân thế.

Muốn làm thằng Cuội quả thực là sản phẩm của một tư duy độc đáo. Ý thơ giàu sức tưởng tượng, vừa phong phú lại diệu kì. Giọng thơ nhẹ nhàng và thanh thoát. Đặc biệt chất trữ tình thấm đượm và lan tỏa làm toát lên trọn vẹn cái khát khao sống thanh sạch và cái thiên lương trong sáng ngay giữa biển đời nhơ nhuốc của nhà thơ.

Bài trước
In bài này
Bài sau  
Các bài học liên quan

ĐẾ 48. Hình ảnh Ông đồ trong bài thơ Ông đồ của Vũ Đình Liên.

Vũ Đình Liên viết không nhiều, ông thuộc kiểu nhà thơ mà sáng tác “quý hồ tinh bất quý hồ đa” (trọng ở chất lượng mà không trọng ở cái sự nhiều). Trong cuộc đời sáng tác của ông, Ông đồ là thi phẩm tiêu biểu nhất. Bài thơ ra đời đã đặt ông vào một vị trí xứng đáng trong làng Thơ mới Việt Nam.
ĐẾ 48. Hình ảnh Ông đồ trong bài thơ Ông đồ của Vũ Đình Liên.

ĐỀ 47. Phân tích bài thơ Ông đề của Vũ Đình Liên.

Bài thơ với giọng kể, câu chữ, hình ảnh không tân kì trong khi thơ mới đang phá tung cái lề luật của thơ cũ, phá vỡ những khuôn khổ ngàn năm không di dịch nhưng Ông đồ vẫn được coi là kiệt tác, bởi đó là nét thăng hoa đẹp của hồn thơ Vũ Đình Liên, kết tinh từ lòng thương người và tình hoài cổ.
ĐỀ 47. Phân tích bài thơ Ông đề của Vũ Đình Liên.

ĐẾ 46. Phân tích bài thơ Nhớ rừng của Thế Lữ.

Thế Lữ (1907 - 1989) là bút danh của Nguyễn Thứ Lễ. Ông vừa làm thơ, viết truyện, viết kịch, vừa làm đạo diễn. Ông nguyên là, Chủ tịch Hội nghệ sĩ sân khấu Việt Nam. Phương diện nào ông cũng có thành tựu xuất sắc.
ĐẾ 46. Phân tích bài thơ Nhớ rừng của Thế Lữ.

ĐỀ 45. Phân tích hình tượng con hổ trong bài thơ Nhớ rừng của Thế Lữ.

Nhớ rừng là bài thơ kiệt tác của Thế Lữ, nhà thơ tiên phong của phong trào Thơ mới (1932 - 1941). Với nhạc điệu du dương, với cảnh sắc thiên nhiên tráng lệ, đặc biệt với hình tượng con hổ, bài thơ Nhớ rừng đã chinh phục mỗi chúng ta, đã chiếm lĩnh nơi sâu kín nhất cõi tâm hồn bao người trong hơn nửa thế kỉ qua.
ĐỀ 45. Phân tích hình tượng con hổ trong bài thơ Nhớ rừng của Thế Lữ.

ĐỀ 42. Phân tích bài thơ Đập đá ở Côn Lôn của Phan Châu Trinh

Đập đá ở Côn Lôn là bài thơ thất ngôn bát cú Đường luật rất đặc sắc và độc đáo. Ngôn từ hàm súc. Nhà thơ đã kết hợp giữa tả thực và tượng trưng, sử dụng biện pháp ẩn dụ và nghệ thuật khoa trương, tác giả đã tạo nên những vần thơ đẹp bày tỏ một tư thế ngang tàng, một khí phách hiên ngang, một tấm lòng son sắt thủy chung với nước, với dân, với sự nghiệp cách mạng của người chiến sĩ vĩ đại.
ĐỀ 42. Phân tích bài thơ Đập đá ở Côn Lôn của Phan Châu Trinh
Các chương học và chủ đề lớn
Học tốt các môn khác lớp 8

Bài học nổi bật nhất

Đề thi lớp 8 mới cập nhật