Đề: Hãy giải thích câu tục ngữ : "Ăn quả nhớ kẻ trồng cây"

Xưa kia ông cha ta đã dạy dỗ chúng ta "Uống nước nhớ nguồn". Đó là câu tục ngữ có ý nghĩa sâu xa đối với con người sống trong một cộng đồng. Gần gũi và rõ ràng, cụ thể hơn nữa là câu tục ngữ: "Ăn quả nhớ kẻ trồng cây"

BÀI LÀM

Xưa kia ông cha ta đã dạy dỗ chúng ta "Uống nước nhớ nguồn". Đó là câu tục ngữ có ý nghĩa sâu xa đối với con người sống trong một cộng đồng. Gần gũi và rõ ràng, cụ thể hơn nữa là câu tục ngữ:

"Ăn quả nhớ kẻ trồng cây"

Đi sâu vào ý nghĩa câu tục ngữ này, chúng ta sẽ hiểu sâu sắc hơn truyền thống nhân nghĩa, sống thủy chung của nhân dân ta.

Câu tục ngữ có hai nghĩa:

- Nghĩa đen: Được ăn một quả ngon, ngọt ta phải nhớ đến người trồng cây (dĩ nhiên ý nghĩa này giới hạn trong "cây nhà lá vườn" nhiều hơn).

- Nghĩa bóng: "Ăn quả" ở đây chỉ sử dụng thành quả lao động của người khác, không hẳn chỉ là hoa quả. Nguyễn Trãi đã từng nói: "Ăn lộc đền ơn kẻ cấy cày ". Và ca dao đã có những câu sâu sắc vừa nhắc nhở vừa như khẳng định một lẽ sống phải có tình nghĩa:

"Ai ơi bưng bát cơm đầy 
Biết công hôm sớm cấy cày cho chăng".

Sâu sắc hơn, người nông dân nhắc đến sự vất vả trong lao động phải đổ mồ hôi, nước mắt lấy hạt lúa gạo cho ta ăn.

"Ai ơi hưng hát cơm đầy 
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần".

Những người sáng tạo, làm ra sản phẩm tinh thần nếu không phải "một nắng hai sương" thì cũng phải có những ngày đêm vật lộn với chữ nghĩa mới thành thơ văn, những đường nét thấm đẫm tâm huyết để có được bức tranh, những cảm xúc chắc lọc từ tim óc mới có được bài nhạc.

Nói chung, các nhà văn, nhà thơ, các nhà bác học, các nhà cách mạng cũng phải lao động gian khổ, chịu đựng bao đắng cay, nguy hiểm mới đem lại cuộc sống tự do, hạnh phúc và văn minh cho con người.

Thừa hưởng những kết quả đó chúng ta có "bổn phận" phải nhớ ơn người mang lại những thành quả ấy cho ta.

Câu tục ngữ chỉ có 6 chữ mà in sâu trong đó truyền thống tốt đẹp về lòng nhân nghĩa thủy chung của dân tộc. ”Sáu chữ văn này" không phải chỉ nằm sâu trong văn học dân gian, thể hiện giữa những con người còn đang hiện diện trên đất nước, quê hương, làng xóm mà còn khơi gợi trong ta bằng những hành động nhớ ơn những người đã khuất như những anh hùng liệt sĩ. Lễ hội đề Hùng, lễ hội Hai Bà Trưng, Trần Hưng Đạo... hàng năm và việc "đền ơn trả nghĩa" cho những gia đình liệt sĩ, thương binh ngày nay chính là ta đang thực hiện câu tục ngữ sáng đẹp ngàn đời "Ăn quả nhớ kẻ trồng cây".

Thật ra, cũng có một số người (rất ít) đưa ra luận điểm "sống ở trên đời, người đi trước có trách nhiệm chuẩn bị cho người đi sau, do đó ai cũng là người được hưởng thành quả lao động của người đi trước... Vậy nói đến ơn huệ làm gì?".

Lại có người nói "Người trồng cây hiện nay muốn được ăn quả ngay, họ có nghĩ gì đến người đời sau đâu mà phải mang ơn họ" (dĩ nhiên người nói câu này cũng dùng ý nghĩa xã hội của câu tục ngữ).

Quan điểm sống của những người này là: "Đời cua, cua máy, đời cáy cáy đào".

Những người theo lối sống này là tự mình hạ xuống như một loại động vật, sống không cần quan hệ và đạo lý. Rõ ràng chúng ta không thể thực hiện lối sống này vì nó xấu xa, thiếu tình nghĩa, từ bỏ truyền thống tốt đẹp của ông cha ta để lại! Chúng ta phải xây dựng cho mình đạo lý sống "ăn quả nhớ kẻ trồng cây" theo cả nghĩa đen và nghĩa bóng.

Các bài học liên quan
Để: Em sẽ viết như thế nào để thể hiện nhận thức đúng đắn của mình đối với vai trò công lao của thầy giáo, cô giáo và nói lên lòng biết ơn của mình đối với thầy cô?

Bài học nổi bật nhất

Đề thi lớp 7 mới cập nhật